IPO म्हणजे काय? - ग्रे मार्केट IPO, आगामी IPO, IPO वॉच

Created : March 29, 2023 Author : Samco Securities Category : Samco account help & support, Basics of stock market, Everything about Investing

PDF

वर्तमानपत्राची पाने चाळताना तुम्हाला अनेक आगामी IPO च्या जाहिराती दिसल्या असतील. पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का IPO म्हणजे काय? नसल्यास, या लेखात आपण IPO च्या सर्व गोष्टींबद्दल जाणून घेऊ.

IPO म्हणजे काय?

IPO चे पूर्ण नाव आहे इनिशियल पब्लिक ऑफर. IPO मध्ये, खाजगी मालकीची कंपनी सार्वजनिक होण्याचा निर्णय घेते. ही एक अशी प्रक्रिया आहे जिथे शेअर्स स्टॉक एक्स्चेंजमध्ये सूचीबद्ध केले जातात आणि सामान्य लोक त्यांचा सहजपणे व्यापार करू शकतात. आजकाल बाजारपेठा आगामी IPO ने भरल्या आहेत, त्यामुळे हुशार गुंतवणूकदार त्यामध्ये परिश्रमपूर्वक गुंतवणूक करून भरपूर रक्कम कमवू शकतात.

IPO प्रक्रिया

एकदा खाजगी कंपनीने सार्वजनिक होण्याचा निर्णय घेतला की ती IPO ची प्रक्रिया सुरू करते. प्रक्रियेस साधारणपणे नऊ महिने ते एक वर्ष लागतात. खालील चरण तुम्हाला स्टॉक एक्सचेंजमध्ये कसे सूचीबद्ध केले जातात याची चांगली कल्पना देतील.

क्रम 1: गुंतवणूकीसाठी बँक निवडणे

IPO जारी करण्याचा मुख्य हेतू सर्वाधिक संभाव्य भांडवल उभारणे हा आहे. कंपनी अशा गुंतवणूक बँकेकडे जाते जी अंडरराइटर म्हणून देखील कार्य करते. अंडरराइटर कोण असतो ? अंडररायटर शेअर्स जारी करण्याच्या प्रक्रियेत मदत करतो. या IPO प्रक्रियेदरम्यान, गुंतवणूक बँक कंपनीला फीसाठी सल्ला देते. ते कंपनीची आर्थिक परिस्थिती समजून घेण्यासाठी डेटा गोळा करतात आणि त्यांच्या भविष्यातील योजना पूर्ण करण्यासाठी त्यांना किती इश्यू जमा करावे लागतील हे सुचवतात. अंडरराइटर कंपनीसोबत दोन प्रकारच्या वचनबद्धता करू शकतो. फर्म कमिटमेंट म्हणजे अंडरराइटर कंपनीला हमी देतो की विशिष्ट रक्कम उभारली जाईल. अंडररायटर कंपनीकडून शेअर्स विकत घेतो आणि त्याच्या संभाव्यांना विकतो. बेस्ट एफर्ट अग्रीमेंट म्हणजे अंडरराइटर कंपनीसाठी सिक्युरिटीज विकतो आणि कोणत्याही रकमेची हमी देत नाही. दोन्ही पक्ष अंडररायटिंग करारावर स्वाक्षरी करतात. या करारामध्ये करार आणि शेअर्स जारी करून वाढवल्या जाणार्‍या रकमेबद्दलचे सर्व तपशील असतात. मोठ्या इश्यूजच्या बाबतीत अनेक गुंतवणूक बँकांचा सहभाग असतो.

क्रम 2: सिक्युरिटी एक्सचेंज बोर्ड ऑफ इंडियामध्ये नोंदणी

या टप्प्यात, कंपनी आणि अंडररायटरची टीम SEBI कडे मसुदा सादर करतात. हा मसुदा कंपनीला जनतेकडून पैसे का उभारायचे आहे याचे कारण स्पष्ट करतो. SEBIया अहवालाची छाननी करते आणि कंपनीची पार्श्वभूमी तपासते. डेटा SEBI च्या मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करत असल्यास, मसुदा मंजूर केला जातो अन्यथा नाकारला जातो.

क्रम 3: रेड हेरिंग प्रॉस्पेक्टस तयार केले जाते

SEBI च्या मंजुरीच्या प्रतीक्षेत असताना, अंडररायटरद्वारे एक प्राथमिक मसुदा तयार केला जातो. यात कंपनीबद्दल तपशील असतात जसे की,

आर्थिक विवरण
व्यवस्थापन पार्श्वभूमी
कंपनीच्या कायदेशीर समस्या
इनसायडर होल्डिंग्स
प्रस्तावित टिकर चिन्ह जे कंपनी स्टॉक एक्सचेंजमध्ये वापरेल.

कंपनीत गुंतवणूक करू इच्छिणाऱ्या गुंतवणूकदारांसाठी हे प्रॉस्पेक्टस अतिशय उपयुक्त आहे. हा मसुदा SEBI कडे सादर केला जातो आणि कूलिंग ऑफ कालावधी सुरू केला जातो. येथे, नियामक संस्था सत्यापित करते की कंपनीबद्दलची सर्व भौतिक माहिती योग्यरित्या सबमिट केली गेली आहे. हा मसुदा मंजूर झाल्यावर कंपनी IPO आणू शकते. शिफारस केलेला व्हिडिओ: रेड हेरिंग प्रॉस्पेक्टसमध्ये ज्या पाच महत्त्वाच्या गोष्टी तुम्ही तपासल्या पाहिजेत.

क्रम 4: रोड शोला जाणे

IPO सार्वजनिक होण्यापूर्वी, कंपनीचे अधिकारी IPO ची जाहिरात करतात. ते देशभर प्रवास करतात आणि संभाव्य गुंतवणूकदारांना, मुख्यतः पात्र संस्थात्मक खरेदीदारांना (QIB) आगामी IPO बद्दल जाहिरात करतात. कंपनी IPO च्या आधी केलेल्या जाहिरातींना रोड शो म्हणतात.

क्रम 5: IPO चा प्रकार आणि किंमत ठरवली जाते

SEBI ने रेड हेरिंग प्रॉस्पेक्टसला मान्यता दिल्यानंतर, कंपनी आणि अंडररायटर शेअर्सची किंमत आणि इश्यूच्या प्रकारावर निर्णय घेतात. कंपनी पाच प्रकारच्या IPO मधून निवडू शकते. 1. फिक्स प्राइज ऑफरिंग नावाप्रमाणेच, फिक्स प्राइज ऑफरिंगमध्ये इश्यूच्या किंमती कंपनीने निश्चित केलेल्या असतात. इश्यूची किंमत गुंतवणूकदारांना अगोदरच जाहीर केली जाते. शेअर्सचे वाटप झाल्यावर गुंतवणूकदार ठराविक रक्कम देतात. उदाहरणार्थ, जर ऑरेंज लिमिटेड एक फिक्स प्राइज ऑफरिंग घेऊन येत असेल आणि तुम्ही 100 शेअर्ससाठी प्रत्येकी 100 रुपयांचा अर्ज करता. वाटपाच्या वेळी तुमच्या खात्यात रु. 10,000 ब्लॉक केले जातील. सहसा लघु आणि मध्यम उद्योग (SMEs) फिक्स प्राइज IPO जारी करतात. 2. बुक बिल्डिंग ऑफरिंग बुक बिल्डिंग इश्यूमध्ये, कंपनी गुंतवणूकदारांना एक प्राइस बँड ऑफर करते. येथे, गुंतवणूकदार एखाद्या विशिष्ट प्राइसवर बिडिंग करण्यासाठी मोकळे आहेत ज्यावर त्यांना शेअर खरेदी करायचा आहे. प्राइस बँडमध्‍ये सर्वात कमी किमतीला फ्लोअर प्राइस आणि बँडमध्‍ये सर्वाधिक किमतीला कॅप प्राइस म्हणून संबोधले जाते. फ्लोअर प्राइस आणि कॅप किंमत यांच्यातील फरक 20% पेक्षा जास्त नसतो. जर ऑरेंज लिमिटेड रु. 100 आणि रु. 120 च्या दरम्यान किंमत श्रेणीसह इश्यू घेऊन येत असेल. तुम्ही या श्रेणीमध्ये कोणत्याही प्राइसवर बिडिंग करू शकता. कट ऑफ प्राइसवर अर्ज करण्याची शिफारस केली जाते, यामुळे तुमची वाटपाची शक्यता वाढते. यापूर्वी, झोमॅटो IPO, बर्गर किंग IPO, पारस डिफेन्स IPOआणि इतर बर्‍याच कंपन्या बुक बिल्डिंग ऑफरिंग्स घेऊन आल्या आहेत. 3. ग्रीन शू ऑप्शन ग्रीन शू पर्याय हा ओव्हर-अलॉटमेंट पर्याय आहे. या पर्यायामध्ये, अंडररायटर एका प्रोव्हीजन खाली असतो आणि त्याच किंमतीला 15% अधिक शेअर्स जारी करू शकतो. जेव्हा बाजारात शेअरला जास्त मागणी असते तेव्हा हे घडते 4. डच ऑक्श्न डच ऑक्श्नमध्ये गुंतवणूकदार शेअर्सच्या आवश्यक रकमेसाठी आणि ते देण्यास इच्छुक असलेल्या किंमतीसाठी बिडिंग करण्यास मोकळे असतात. इथे, सर्व बिड्स उतरत्या क्रमाने लावल्या जातात. नंतर, कट ऑफ प्राइस ठरवली जाते. कट ऑफ प्राइसवर किंवा त्यापेक्षा जास्त बिडिंग करणाऱ्या प्रत्येकाला शेअर्स जारी केले जातात. उर्वरित बिड्स नाकारल्या जातात. 5. हायब्रिड ऑप्शन हायब्रिड ऑप्शन हा वरीलपैक दोन किंवा अधिक धोरणांचे मिश्रण आहे. पाच प्रकारांपैकी सर्वात सामान्य म्हणजे बुक बिल्डिंग ऑफरिंग.

क्रम 6: लोकांसाठी शेअर्स उपलब्ध करून दिले जातात

विशिष्ट तारखेला, कंपनी लोकांसाठी शेअर्स उपलब्ध करून देते. ही अर्ज प्रक्रिया तीन ते पाच कामकाजाच्या दिवसांसाठी खुली ठेवली जाते. गुंतवणूकदार ASBA प्रक्रिया (ब्लॉक केलेल्या रकमेद्वारे समर्थित अर्ज) वापरून IPO अर्ज भरू शकतात. ते ज्या किंमतीला खरेदी करू इच्छितात ते निर्दिष्ट करू शकतात आणि अर्ज सबमिट करू शकतात. जर अर्ज बुक बिल्डिंग इश्यू असेल, तर रिटेल गुंतवणूकदाराने कट ऑफ प्राइसवर अर्ज करणे आवश्यक आहे.

क्रम 7: इश्यूची किंमत ठरवली जाते आणि शेअर्सचे वाटप केले जाते

सबस्क्रिप्शन कालावधी संपेपर्यंत अंडररायटर प्रतीक्षा करतात. नंतर ते कंपनीशी चर्चा करतात आणि कोणत्या किंमतीला शेअर्सचे वाटप करायचे ते ठरवतात. ही किंमत शेअरची मागणी आणि अर्जदारांनी व्यक्त केलेली किंमत यावरून ठरवली जाईल. IPO वाटपाची किंमत निश्चित झाल्यावर, गुंतवणूकदारांना शेअर्सचे वाटप केले जाते.

क्रम 8: फंड्सचे लिस्टिंग आणि अनब्लॉकिंग

शेवटचे चरण म्हणजे स्टॉक एक्स्चेंजवर शेअर्सचे लिस्टिंग करणे. ज्या गुंतवणूकदारांनी IPO चे सबस्क्रिप्शन घेतले होते त्यांना त्यांच्या डीमॅट खात्यात शेअर्सचे वाटप मिळते आणि त्यांच्या बँक खात्यातून समतुल्य रक्कम डेबिट केली जाते. जर इश्यू ओव्हरसबस्क्राइब झाला असेल, तर सर्व अर्जदारांना शेअर्सचे वाटप केले जात नाही. ज्या गुंतवणूकदारांना वाटप मिळत नाही त्यांचे फंड अनब्लॉक केले जातात. रिंगिंग द बेल समारंभ लिस्टिंगच्या दिवशी आयोजित केला जातो. हा समारंभ कंपनीच्या प्रवर्तकांतर्फे आयोजित केला जातो. हे एक चिन्ह आहे जे घोषित करते की कंपनी सेकंडरी मार्केट्समध्ये व्यापारासाठी उपलब्ध आहे.

ग्रे मार्केट IPO

ग्रे मार्केट हे एक अनधिकृत मार्केट आहे ज्याला डब्बा मार्केट देखील म्हणतात. येथे, व्यक्ती स्टॉक एक्सचेंजमध्ये लिस्टिंग होण्यापूर्वी IPO शेअर्सची खरेदी आणि विक्री करतात. ग्रे मार्केट ट्रेडिंग हा काही व्यक्तींच्या गटाद्वारे केला जातो. हे ओव्हर द काउंटर मार्केट आहे आणि व्यवहार रोखीच्या आधारावर केले जातात. ग्रे मार्केटमधील व्यापार धोकादायक आणि बेकायदेशीर आहे. आम्ही गुंतवणूकदारांना ग्रे मार्केटमध्ये ट्रेडिंग टाळण्याची खंबीर शिफारस करतो. सहसा, गुंतवणूकदार आगामी IPO साठी ग्रे मार्केटद्वारे शेअर्सच्या मागणीची चाचणी घेतात. अनेक गुंतवणूकदार आगामी IPO ची लिस्टिंग किंमत काय असू शकते याचे विश्लेषण करण्यासाठी ग्रे मार्केटचा आधार घेतात. IPO ग्रे मार्केटमध्ये वापरल्या जाणार्‍या तीन सर्वात लोकप्रिय संज्ञा आहेत:

ग्रे मार्केट प्रीमियम (GMP)
कोस्टॅक दर
सौद्याच्या अधीन

हे आपण सविस्तर समजून घेऊ.

ग्रे मार्केट प्रीमियम म्हणजे काय?

ग्रे मार्केट प्रीमियम (GPM) एक प्रीमियम रक्कम आहे ज्यावर लिस्टिंग करण्यापूर्वी IPO शेअर्सचे इश्यू किमतीवर व्यवहार केले जातात. हा प्रीमियम सकारात्मक किंवा नकारात्मक असू शकतो.

परिस्थिती 1: सकारात्मक ग्रे मार्केट प्रीमियम

समजा ब्लूचेरी मोबाईल्सचा एक आगामी IPO आहे. स्टॉकची इश्यू किंमत रु. 200 आहे असे गृहीत धरू. जर ब्लूचेरीचा ग्रे मार्केट प्रिमियम रु. 100 असेल, तर याचा अर्थ लोक इश्यू किमतीपेक्षा रु. 100 जास्त देऊन कंपनीचे शेअर्स खरेदी करण्यास तयार आहेत. तर ग्रे मार्केटमधील शेअर्सचे मूल्य रु. 300 (100+200) आहे. याचा अर्थ ग्रे मार्केटमधील सहभागींना अपेक्षा आहे की स्टॉक एक्सचेंजेसवर रु. 300 वर लिस्ट होईल.

परिस्थिती 2: नकारात्मक ग्रे मार्केट प्रीमियम

समजा ब्लूचेरी मोबाईल्सचा ग्रे मार्केट प्रीमियम रु. -50 आहे. शेअरची इश्यू किंमत रु. 200 आहे. आता ग्रे मार्केटमधील किंमत नकारात्मक असल्याने, याचा अर्थ असा आहे की IPO ला बाजारात जास्त मागणी नाही आणि गुंतवणूकदारांना तो सवलतीत लिस्ट होण्याची अपेक्षा आहे. हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की IPO ची मागणी आणि पुरवठ्यातील बदल आणि बाजाराच्या एकूण भावनांमुळे ग्रे मार्केट प्रीमियममध्ये चढ-उतार होत राहतात.

IPO कोस्टॅक दर म्हणजे काय?

IPO कोस्टॅक दर हा विक्रेत्याने शेअर्सचे लिस्टिंग करण्यापूर्वी ग्रे मार्केटमध्ये IPO अर्ज विकून कमावलेला नफा असतो. हे सहसा अशा गुंतवणूकदारांद्वारे केले जाते ज्यांना लिस्टिंगच्या दिवसापूर्वी त्यांचा नफा सुरक्षित करायचा आहे. वाटप मिळो वा ना मिळो, विक्रेत्याला एक निश्चित रक्कम मिळते. समजा कोणीतरी ब्लूचेरी मोबाईल्सच्या 1 लॉटसाठी (70 शेअर्स) अर्ज करतो आणि ते ग्रे मार्केटमध्ये खरेदीदाराला विकतो. त्यांनी परस्पर मान्य केलेला कोस्टॅक दर प्रति लॉट रु.750 होता. वाटप मिळो वा ना मिळो, विक्रेत्याला खरेदीदाराकडून रु. 750 मिळतील. जर शेअर्सचे वाटप केले गेले, तर विक्रेता रु. 750 आणि त्याची मूळ गुंतवणूक रक्कम रु. 14,000 (200 *70) ठेवतो. खरेदीदार नफा ठेवेल किंवा स्टॉकचे लिस्टिंग जिथे होईल त्यानुसार उद्भवू शकणारे नुकसान सहन करेल.

सौद्याच्या अधीन म्हणजे काय?

कोस्टॅक दराच्या वरील उदाहरणात, विक्रेत्याला जरी वाटप नाही मिळाले तरी त्याला रु. 750 मिळतील जे खरेदीदाराला धोकादायक आहे. तर, सौद्याच्या अधीनमध्ये, खरेदीदार विक्रेत्याशी करार करतो की विक्रेत्याला वाटप मिळाल्यावरच निश्चित प्रीमियम रक्कम दिली जाईल. त्यामुळे, खरेदीदाराने भरलेली प्रीमियम रक्कम सहसा कोस्टॅक दरापेक्षा जास्त असते. कोस्टॅक आणि सौद्याच्या अधीन या दोन्ही गोष्टी सामान्यतः विक्रेत्याद्वारे शेअर्स एक्सचेंजवर लिस्टिंग होण्यापूर्वी लॉक-इन केले जातात. तर, खरेदीदार या इश्यूबद्दल सकारात्मक आहे आणि जास्त लिस्टिंग नफा मिळविण्यासाठी अर्ज खरेदी करतो. शिफारस केलेला व्हिडिओ: ग्रे मार्केट IPO बद्दल सर्व काही

IPO मध्ये गुंतवणूक करणे

IPO मध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी तुम्ही योग्य मार्गाचा अवलंब करत आहात याची खात्री करणे आवश्यक आहे. अर्ज करण्यापूर्वी गुंतवणूकदारांनी विचार करणे आवश्यक असलेल्या काही चरण इथे दिले आहेत:

1. निर्णय

IPO ला किरकोळ गुंतवणूकदारांना भरपूर आकर्षित करत आहेत. सर्वजण सर्व आगामी IPO साठी अर्ज करण्यासाठी गर्दी करत आहेत. तुम्हीही असेच केले पाहिजे का? सर्व IPO गुंतवणूक करण्यालायक असतात का? मी तुम्हाला सांगतो. IPO नेहमी यशस्वी होत नाहीत. कॅफे कॉफी डे, अॅडलॅब्स एंटरटेनमेंट, रिलायन्स पॉवर इत्यादीसारख्या अनेक नामांकित कंपन्या IPO मध्ये अपयशी ठरल्या आहेत. त्यामुळे, कोणत्याही आगामी IPO मध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी तुम्ही रेड हेरिंग प्रॉस्पेक्टस (RHP) वाचू शकता ज्यामध्ये समस्येबद्दल सर्व माहिती आहे. तथापि, RHP 300 ते 400 पृष्ठांचे असू शकते आणि तुमच्याकडे ते रीव्यू करण्यासाठी इतका वेळ नसेल. तरी, काळजी करू नका कारण आमचे संशोधन विश्लेषक प्रत्येक आगामी IPO वर त्यांचे एक्स्पर्ट रीव्यूज देतात आणि तुम्ही IPO चे सदस्यत्व घ्यावे की टाळावे याची देखील शिफारस करतात. हा विशेष डेटा मिळवण्यासाठी तुम्हाला केवळ आमच्या YouTube चॅनेलची सदस्यता घ्यायची आहे जेणेकरून तुम्ही आमचे कोणतेही व्हिडिओ चुकवणार नाही.

2. फंड्सची व्यवस्था करणे

IPO साठी ऑनलाइन अर्ज करण्यासाठी, तुमच्या बँक खात्यात पुरेशी शिल्लक असणे आवश्यक आहे. तुमच्या खात्यात पुरेसा निधी असल्याची खात्री केल्यावर तुम्ही IPO साठी अर्ज करू शकता.

3. डीमॅट आणि ट्रेडिंग खाते उघडा

डिमॅट खाते नसलेले गुंतवणूकदार IPO साठी ऑनलाइन अर्ज करू शकत नाहीत. डिमॅट खाते तुम्हाला वाटपानंतर शेअर्स स्टोअर करण्यात मदत करेल आणि ट्रेडिंग खाते तुम्हाला शेअर्सची खरेदी आणि विक्री सुलभतेने करण्यात मदत करेल. सॅमकोमध्ये खाते उघडून तुम्हाला 2 मिनिटांपेक्षा कमी वेळात IPO साठी ऑनलाइन अर्ज करता येईल.

4. ASBA सह IPO साठी अर्ज करणे

तुमचे ट्रेडिंग आणि डीमॅट खाते उघडल्यानंतर तुम्ही ASBA प्रक्रियेद्वारे IPO साठी त्वरीत अर्ज करू शकता. ASBA म्हणजे ब्लॉक्ड खात्याद्वारे समर्थित अर्ज. तुमच्या बँक खात्यात ती रक्कम तात्पुरती ब्लॉक केली जाते. जर तुम्हाला शेअर्सचे वाटप केले गेले तरच ते डेबिट केले जाते. जर तुम्हाला शेअर्सचे वाटप केले नसेल तर रक्कम अनब्लॉक केली जाते.

5. UPI वापरुन IPO साठी अर्ज करणे

पूर्वी, IPO साठी अर्ज करणे ही एक त्रासदायक प्रक्रिया होती. तुम्हाला एकतर ऑफलाइन फॉर्म भरावा लागायचा किंवा तुम्हाला ऑनलाइन फॉर्म भरावा लागायचा . परंतु, सॅमको येथे तुम्ही IPO साठी तुमचा UPI ID वापरुन 2 मिनिटांपेक्षा कमी वेळात अर्ज करू शकता. UPI द्वारे IPO चे सब्स्क्रिप्शन घेण्याची प्रक्रिया जाणून घेण्यासाठी - येथे क्लिक करा.

6. बिडिंग प्रक्रिया

IPO साठी अर्ज करताना, तुम्हाला ज्या विशिष्ट शेअर्सचा लाभ घ्यायचा आहे त्यासाठी तुम्हाला बिडिंग करावे लागेल. हे कंपनीच्या प्रॉस्पेक्टसमध्ये नमूद केलेल्या लॉट साइजनुसार केले जाते. लॉट साइज म्हणजे गुंतवणूकदाराने लागू केलेल्या शेअर्सची किमान संख्या. तुम्ही अधिक शेअरसाठी अर्ज देखील करू शकता परंतु ते केवळ लॉट आकाराच्या पटीत करू शकता. कृपया लक्षात ठेवा: तुम्ही IPO साठी बिडिंग करत असताना कट-ऑफ किंमत किंवा सर्वोच्च बिड केलेल्या प्राइसवर बिडिंग करा. यामुळे तुमच्या IPO वाटपाची शक्यता वाढेल.

7. IPO वाटप

बिड्स प्राप्त झाल्यानंतर, कंपनी अर्जदारांना शेअर्स नियुक्त करते. ओव्हरसबस्क्राइब्ड IPO मध्ये वाटप मिळणे ही भाग्याची गोष्ट आहे. जर तुम्हाला शेअर्सचे वाटप केले गेले तर ते तुमच्या डीमॅट खात्यात जमा केले जातील. परंतु अनेक वेळा गुंतवणूकदारांना वाटप मिळण्याइतके भाग्य नसते. त्यामुळे आमचे मुख्य मार्केट एडिटर, अपूर्वा शेठ यांनी आगामी IPO मधून वाटप न घेता पैसे कमविण्याचा एक सोपा पण प्रभावी मार्ग आणला आहे. हा व्हिडिओ 8,000 हून अधिक दर्शकांनी लाइक केला आहे. तुम्हालाही तो आवडेल याची आम्हाला खात्री आहे. धोरण जाणून घेण्यासाठी, आमचा खालील व्हिडिओ पहा:

8. स्टॉकचे लिस्टिंग

शेअर्स स्टॉक एक्स्चेंजवर बिडिंग प्रक्रियेच्या 6 ते 7 दिवसांच्या आत लिस्ट केले जातात. तुम्ही सेकंडरी मार्केटमध्ये कंपनीचे शेअर्स खरेदी आणि विकण्यास मोकळे आहात. IPO मध्ये बरेच लोक फक्त लिस्टिंग नफ्यासाठी अर्ज करतात.

एखादी कंपनी IPO का ऑफर करते?

हे एका साध्या उदाहरणाने समजून घेऊ. समजा, तुम्ही इलेक्ट्रिक सायकल्सची अनोखी कल्पना असलेली एक कंपनी नुकतीच सुरू केली आहे आणि तिला ‘इलेक्ट्रो रेसर सायकल्स’ असे नाव दिले आहे. इलेक्ट्रो रेसर सायकल्सचे प्रारंभिक स्टोअर्स सेट करण्यासाठी, तुम्ही बँकांकडून पैसे उधार घेण्याचे ठरवता. तुम्ही मासिक आधारावर पूर्व-निर्धारित निश्चित व्याज भरणे आवश्यक आहे. काही वर्षांनंतर, मुंबई आणि दिल्लीसारख्या भारतातील प्रमुख मेट्रो शहरांमध्ये इलेक्ट्रिक सायकलची कल्पना लोकप्रिय होते. म्हणून, तुम्ही तुमचा व्यवसाय वाढवण्याचा निर्णय घेता. परंतु कर्ज घेतल्याने तुमच्या बॅलेन्स शीटवर अधिक कर्ज होईल. त्यामुळे तुम्ही व्यावसायिक गुंतवणूकदारांशी संपर्क साधता आणि त्यांना तुमच्या कंपनीत गुंतवणूक करण्यास सांगता. वाढत्या प्रदूषणामुळे सरकारही इलेक्ट्रिक वाहनांना प्रोत्साहन देण्यास सुरुवात करते. या गुंतवणूकदारांना ही कल्पना अद्वितीय आणि फायदेशीर वाटते आणि म्हणूनच ते तुमच्या व्यवसायात गुंतवणूक करण्याचा निर्णय घेतात. त्या बदल्यात, ते तुमच्या कंपनीच्या काही भागाचे मालक होतात. हे गुंतवणूकदार एंजल इन्व्हेस्टर्स किंवा व्हेंचर कॅपिटलिस्ट म्हणून ओळखले जातात. सुरुवातीच्या टप्प्यातील कंपन्या त्यांचा व्यवसाय वाढवण्यासाठी अशाप्रकारे निधी उभारतात. IPO पूर्वी, कंपनी खाजगी समजली जाते. व्यवसायाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात खाजगीरित्या पैसे उभारणे उपयुक्त ठरते. कंपनी सार्वजनिकरित्या माहिती उघड करत नाही. व्यवस्थापनाचे कडक नियंत्रण असते. त्याला बाजारातील अस्थिरतेची चिंता नसते. पण ही संरक्षणात्मक ढालीसाठी त्याच्या गुंतवणूकदारांसाठी मोबदला चुकवावा लागतो. एंजल इन्व्हेस्टर्स आणि व्हेंचर कॅपिटलीस्ट्सना कंपनीतून बाहेर पडणे कठीण असते. IPO या गुंतवणूकदारांना बाहेर पडण्याचा मार्ग देते. IPO मुळे कंपनी सार्वजनिक होते आणि तिच्या शेअर्सचा काही भाग स्टॉक एक्सचेंजवर व्यापारासाठी उपलब्ध होतो. सामान्य जनता लोक IPO मध्ये सहभागी होतात आणि एकदा ते लिस्ट झाल्यावर शेअर्समध्ये व्यापार देखील करतात.

वरील गोष्टीवरून आपल्याला समजते की कंपन्या यासाठी IPO जारी करतात:

1. व्यवसायासाठी स्वस्त भांडवल उभारणे भांडवल उभारणे हा IPO जारी करणाऱ्या कंपनीचा प्राथमिक हेतू असतो. आपण आत्ताच पाहिल्याप्रमाणे, जेव्हा एखादी कंपनी बँकेकडून भांडवल उभारते तेव्हा तिला कर्ज घेतलेल्या रकमेवर व्याज द्यावे लागते. लिस्टिंग केल्यानंतर सामान्य जनता आंशिक मालक बनते. त्यामुळे त्यांना कोणताही व्याज मिळत नाही. फक्त नफा शेयरहोल्डर्समध्ये त्यांच्याकडे असलेल्या शेअर्सच्या प्रमाणात सामायिक केला जातो. जेव्हा त्यांना नफा वितरित केला जातो तेव्हा त्याला लाभांश म्हणून ओळखले जाते. [शिफारस केलेला व्हिडिओ: भारतात खरेदी करण्यासाठी सर्वोत्तम लाभांश स्टॉक्स] कंपनीने नफा कमावल्यास शेयरहोल्डर्सना फायदा होण्याचे 2 मार्ग आहेत.

लाभांश पे-आउट
भांडवलात वाढ (शेअर किमतीत वाढ

2. कंपनीच्या भांडवलाच्या खर्चात कपात जेव्हा कंपनी खाजगी असते तेव्हा ती बँकेकडून किंवा इतर खाजगी गुंतवणूकदारांकडून कर्ज घेऊन निधी उभारते. पण जसजशी कंपनी सार्वजनिक होईल, तसतशी जास्त रक्कम उभी केली जाऊ शकते आणि कंपनी व्याज देण्यास बांधील राहत नाही. यामुळे कंपन्यांसाठी कर्ज घेण्याचा खर्च कमी होतो. यापुढे कंपनी जशी लोकांच्या नजरेत येते आणि त्याची सतत तपासणी केली जाते आणि त्याला नियमांचे पालन करावे लागते. ह्यामुळे सुधारित क्रेडिट रेटिंग आणि कंपनी जारी करू शकणार्‍या कोणत्याही कर्जावर कमी व्याजदर मिळतो. 3. लिक्विडिटी वाढते IPO मुळे प्रारंभीच्या गुंतवणूकदारांना बाहेर पडण्याचा मार्ग मिळतो. IPO त्यांना बाहेर पडण्यास आणि त्यांच्या गुंतवणुकीवर नफा घेण्यास सक्षम करते. स्टॉक एक्स्चेंजवर लिस्टिंग झाल्यानंतर लिक्विडिटी वाढल्याने हे शेअर सहज खरेदी आणि विक्री करता येतात. 4. ब्रँडिंग आणि दृश्यमानता IPO मुळे कंपनीला प्रेस आणि मीडियामध्ये भरपूर प्रसिद्धी मिळते. गुंतवणूकदार आणि सामान्य लोकांना कंपनी आणि तिच्या व्यवसायाबद्दल माहिती मिळते. 5. विस्तार IPO जारी करून जमा होणारा निधी कंपनीला आपला व्यवसाय वाढवण्यास मदत करू शकतो.

IPO मधील गुंतवणूकी धोकादायक असतात का?

इलेक्ट्रो रेसर सायकलच्या आधीच्या उदाहरणात आपण चर्चा केल्याप्रमाणे, प्रत्येक कंपनी तिच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात एंजल इन्व्हेस्टर्स आणि व्हेंचर कॅपिटलीस्ट्सकडून भांडवल उभारते. भविष्यात जेव्हा व्यवसायाची भरभराट होईल तेव्हा पैसे कमावण्याच्या उद्देशाने ते गुंतवणूक करतात. त्यामुळे त्यांच्या होल्डिंग आणि बुक नफ्यातील काही भाग काढून टाकण्याचा IPO हा एक उत्तम मार्ग आहे. परंतु सर्वसाधारणपणे असे दिसून आले आहे की लिस्टिंग झाल्यानंतर दोन ते तीन महिन्यांपर्यंत किमतींमध्ये लक्षणीय घट होते. हे सहसा घडते कारण IPO ची किंमत सामान्यत: मोठ्या मूल्यांकनावर केलेली असते. लक्षात ठेवा गुंतवणूक बँकरचे काम शक्य तितके भांडवल उभे करणे आहे. याशिवाय लॉक इन पिरियड संपल्यानंतर शेअर्सवरही विक्रीचा दबाव दिसून येतो. लॉक इन पीरियड म्हणजे तो कालावधी ज्यात कर्मचारी आणि अधिकाऱ्यांना त्यांचे शेअर्स विकण्याची परवानगी नसते. लॉक इन पीरियड संपल्यावर हे सहयोगी कंपनीचे शेअर्स विकून नफा कमवण्याचा प्रयत्न करतात. यामुळे पुरवठा वाढतो आणि स्टॉकच्या किमतीत घट होते. ज्या गुंतवणूकदारांना कंपनीत गुंतवणूक करण्याची योग्य संधी मिळाली नाही ते या टप्प्यावर दीर्घ मुदतीसाठी गुंतवणूक करू शकतात.

त्यामुळे तुम्हाला कंपनीमध्ये गुंतवणूक करायची असेल तर अलीकडेच सार्वजनिक झालेला कंपनीचा शेअर खरेदी करण्यापूर्वी प्रतीक्षा करणे फायद्याचे ठरेल.

असे केल्याने मार्केट स्थिरावण्यास वेळ मिळतो. यामुळे गुंतवणूकदारांना काही तिमाहींचा निकाल देखील बघता येतो. त्यामुळे तुम्‍ही जोखीम पत्करण्यास तयार असल्‍यास तुम्‍ही IPO मध्‍ये गुंतवणूक करू शकता. परंतु जर तुम्हाला दीर्घ मुदतीसाठी गुंतवणूक करायची असेल तर आम्ही दर कमी होईपर्यंत प्रतीक्षा करण्याची शिफारस करतो. निष्कर्ष या आहे की, IPO रिटेल गुंतवणूकदारांसाठी भरपूर संधी देऊ करतात. पण त्यातही तोटे असू शकतात. अर्ज करण्यापूर्वी तुम्ही सखोल संशोधन केले पाहिजे. जर तुमच्याकडे त्यासाठी वेळ नसेल तर तुम्ही केवळ आगामी IPO वर आमची मते आणि शिफारसींचे अनुसरण करू शकता. केवळ आमच्या YouTube चॅनेलची सदस्यता घ्या आणि IPO रीव्यूज प्लेलिस्ट पहा. तुम्हाला आमचे सर्व IPO रीव्यूज तेथे मिळतील. सॅमको येथे तुम्ही UPI किंवा ASBA द्वारे IPO साठी अगदी सहजतेने अर्ज करू शकता. तुम्ही सॅमको सोबत 3-इन-1 खाते उघडू शकता आणि आगामी IPO साठी 2 मिनिटांपेक्षा कमी वेळात अर्ज करू शकता.